Chiều 28/12, UBND thị xã Duy Tiên, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Nam phối hợp cùng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam (thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề "Bảo tồn và phát huy không gian lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn gắn với phát triển du lịch Quốc gia".

Dự hội thảo có đồng chí Nguyễn Anh Chức, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, đồng chí Bùi Văn Hoàng, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam; lãnh đạo một số sở, ngành của tỉnh; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, chuyên gia đến từ các cơ quan, đơn vị và các trường Đại học.

Lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn ra đời cách đây nhiều trăm năm, được nhiều tài liệu phản ánh nguồn gốc của nó bắt nguồn từ sự kiện vị vua nổi tiếng thời Tiền Lê là Lê Đại Hành (tức Lê Hoàn) về chân núi Đọi vào mùa Xuân năm Đinh Hợi, niên hiệu Thiên Phúc thứ 7 (tức năm 987) làm Lễ Tịch điền (cày ruộng) nhằm khuyến khích phát triển nông nghiệp, cầu mùa màng tốt tươi, quốc thái dân an. Kể từ đó, lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn trở thành một mỹ tục được các triều đại về sau duy trì thực hành một cách thành kính.

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, do các nguyên nhân khác nhau, việc duy trì lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn có lúc gặp khó khăn, bị gián đoạn trong một thời gian dài. Đến năm 2009, chính quyền tỉnh Hà Nam đã phối hợp với Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam- Bộ VHTTDL chính thức khôi phục lại lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn với thời gian diễn ra vào mùng 5 đến mùng 7 tháng giêng. Từ năm 2010, lễ hội được chính quyền và cộng đồng nhân dân địa phương Duy Tiên tiếp nhận mô hình tổ chức này, duy trì thực hiện các năm tiếp theo và cho đến nay đã trở thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng, một di sản văn hóa phi vật thể trong kho tàng di sản văn hóa của tỉnh Hà Nam. Năm 2017, Lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Phát biểu chào mừng Hội thảo, đồng chí Nguyễn Anh Chức, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh nhấn mạnh: Trong những năm qua, các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân trong tỉnh luôn quan tâm bảo tồn và phát huy tốt giá trị của Lễ hội Tịch điền; qua đó khẳng định những giá trị tiêu biểu, đặc sắc, những nét riêng của di sản văn hóa đã được các thế hệ người dân Hà Nam giữ gìn và phát huy qua các thời kỳ lịch sử.

Tuy nhiên, trong giai đoạn hội nhập phát triển kinh tế hiện nay, du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, công cuộc bảo tồn và phát huy những giá trị di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia - Lễ hội Tịch điền phù hợp với điều kiện phát triển đô thị Duy Tiên và tỉnh Hà Nam hiện nay cũng đang đối mặt với những thách thức, khó khăn và bất cập trong việc xử lý hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển, giữ gìn và khai thác, mục tiêu kinh tế và mục tiêu văn hóa.

Hội thảo khoa học là hoạt động có ý nghĩa quan trọng, nhằm tiếp tục tuyên truyền sâu rộng những giá trị văn hoá đặc sắc của Lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn; quảng bá tiềm năng du lịch bền vững của vùng văn hoá Châu thổ sông Hồng. Đưa ra giải pháp bảo tồn và phát huy những giá trị di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia - Lễ hội Tịch điền phù hợp với điều kiện phát triển đô thị Duy Tiên và tỉnh Hà Nam hiện nay.

 “Thông qua Hội thảo, sẽ giúp những người làm công tác quản lý, nghiên cứu, sưu tầm văn hóa, lịch sử của Hà Nam có thêm kiến thức, kinh nghiệm, đưa ra những giải pháp để quy hoạch, bảo tồn, phát huy tốt giá trị các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ Tịch điền - Đọi Sơn, đồng thời tạo nền tảng quan trọng cho các chính sách, cơ chế mới giúp cho “du lịch văn hoá” ở Hà Nam phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới, góp phần tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của tỉnh trong những năm tiếp theo”, đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Nam nhấn mạnh.

Hội thảo đã nhận được hơn 30 bài viết của các nhà khoa học, các nhà quản lý, đại diện cộng đồng nhân dân gửi về với nội dung phát huy giá trị di sản văn hóa Lễ hội Tịch điền hiệu quả và phù hợp với những vấn đề của thực tiễn đang đặt ra. Các bài tham luận và ý kiến tập trung vào 3 vấn đề chính, đó là: Nhận diện, khẳng định những giá trị và vị trí, vai trò của lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn trong tiến trình lịch sử dân tộc; những giá trị đặc sắc, đặc trưng di sản văn hóa và hình thức tổ chức lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn; Nghiên cứu, đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di sản lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn và không gian thực hành lễ hội trong đời sống đương đại; Vấn đề khai thác tài nguyên di sản văn hoá, kết nối không gian văn hoá vùng Đọi Sơn với các trung tâm văn hóa - du lịch, khu du lịch quốc gia của vùng đồng bằng sông Hồng nhằm tạo động lực phát triển du lịch, xây dựng lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn trở thành sản phẩm du lịch văn hóa hấp dẫn, thu hút mạnh mẽ khách du lịch trong nước và quốc tế đến Hà Nam... Tiêu biểu như các tham luận: "Lễ Tịch điền qua tài liệu thư tịch và việc phục dựng lễ Tịch điền ở Việt Nam"; "Công tác quản lý và tổ chức lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn"; "Lễ hội Tịch điền và truyền thống trọng nông của người Việt"; "Khai thác và phát huy di sản văn hóa phi vật thể lễ hội Tịch Điền, thúc đẩy phát triển du lịch Hà Nam"; "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Lễ hội Tịch Điền"; "Phát triển sản phẩm du lịch gắn với lễ hội: Thiết kế và gia tăng trải nghiệm cho khách du lịch tại lễ hội Tịch Điền"...

Hội thảo là hoạt động thiết thực triển khai thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Nghị quyết số 12-NQ/TU ngày 15/9/2021 của Tỉnh ủy về đẩy mạnh phát triển thương mại - dịch vụ, trọng tâm là du lịch và logistics tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Đây cũng là dịp để các nhà khoa học, nhà quản lý, chính quyền và cộng đồng nhân dân thị xã Duy Tiên nhìn lại công tác quản lý, tổ chức lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn trong gần 15 năm qua; cùng phân tích, đánh giá đúc rút những bài học kinh nghiệm, những nguyên nhân thành công và hạn chế từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm phát huy giá trị di sản, huy động có hiệu quả nguồn lực cho phát triển văn hóa, du lịch, nâng cao chất lượng tổ chức Lễ hội và kiến tạo không gian thực hành lễ hội Tịch điền - Đọi Sơn gắn với du lịch Quốc gia trong thời gian tới./.

Nguồn; Thu Thảo/hanamtv.vn