Lụa Nha Xá – Hà Nam: Nội lực mạnh mẽ của một làng nghề truyền thống
Nép mình bên những cánh đồng xanh mướt ven bờ sông Hồng, làng lụa Nha Xá
(xã Mộc Nam – huyện Duy Tiên – tỉnh Hà Nam) gây ấn tượng với du khách
gần xa bằng tiếng máy dệt lách cách đều đặn ngày đêm. Làng nghề với hơn
90% hộ dân làm nghề dệt lụa, có 2 nghệ nhân, 30 thợ giỏi, hơn 370 máy
dệt các loại, sản lượng tiêu thụ lụa, đũi, lanh hàng tháng đạt từ 50 đến
80 nghìn mét… những con số đó phần nào cho thấy nội lực mạnh mẽ của một
làng nghề truyền thống.
Chúng
tôi về thăm làng lụa Nha Xá giữa những ngày tháng 5 đầy nắng, nhìn từ
xa tán phượng bao phủ mái nhà Trung tâm giới thiệu sản phẩm của Hợp tác
xã (HTX) du lịch sinh thái dệt lụa Hồng Tiến đã bắt đầu tô đỏ một góc
trời. Đón phóng viên của tạp chí Việt Nam hội nhập bằng nụ cười rạng rỡ,
Anh Nguyễn Tiến Quảng phấn khởi cho biết: “Kể từ khi mở cửa du lịch,
Lụa Nha Xá lúc nào cũng cháy hàng em ạ”.
Trung tâm giới thiệu sản phẩm lụa Nha Xá của Hợp tác xã du lịch sinh thái dệt lụa Hồng Tiến.
Qủa
thật, đó là niềm vui lớn đối với những con người đang tiếp nối truyền
thống một làng nghề đã có bề dày hơn 700 năm, từng trải qua không ít
thăng trầm, sóng gió, nhất là sau khi cơn bão Covid – 19 quét qua với
bao khó khăn, ảnh hưởng vô cùng nặng nề. Nhưng trong chính những thử
thách lại luôn ẩn chứa các cơ hội, và những người dân năng động, chịu
thương chịu khó nơi quê hương Mộc Nam đã tìm mọi cách để giúp sản phẩm
của mình khởi sắc, bứt phá ngoạn mục trên thị trường. Tận dụng sự phát
triển của thương mại điện tử trong thời đại công nghệ 4.0, thông qua
những trang web, trang mạng xã hội giới thiệu sản phẩm đầy sống động,
những buổi livestream bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội… lụa Nha Xá
đã vượt lên trong đại dịch, chiếm lĩnh được thị trường trong nước và
quốc tế. Làng lụa “Á hậu” của Việt Nam tự hào sở hữu năng lực sản xuất
lụa tơ tằm lớn trong cả nước, là nguồn cung cho nhiều địa phương khác
như Hội An, Đà Nẵng, Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Sapa, Đà Lạt...
Người dân Nha Xá sử dụng mạng xã hội đưa sản phẩm truyền thống quê hương phủ sóng mọi miền.
Giữa
những làng lụa nổi tiếng khác trên cả nước, lụa Nha Xá vẫn có 1 chỗ
đứng riêng nhờ sự kỳ công, tỉ mỉ của những người thợ dệt. Được làm từ
sợi tơ tằm tự nhiên, trải qua đầy đủ các quá trình như quay tơ, dệt máy,
tẩy chuội, nhuộm màu rồi cán khô… nên các sản phẩm nơi đây có chất vải
mềm mịn, mỏng nhẹ, ít phai màu, khi mặc cho cảm giác thoải mái, mát, ít
nhăn và không bị bết dính, mát về mùa hè và ấm về mùa đông. Đặc biệt, để
xây dựng thương hiệu dệt Nha Xá bền vững, làng nghề đã chú trọng gắn
phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường. Trong định hướng đẩy
mạnh quảng bá sản phẩm làng nghề, các nghệ nhân luôn hướng đến việc
chuyển dần các túi, hộp bằng nilon sang chất liệu tre, giấy... thân
thiện với môi trường.
Lụa Nha Xá hướng đến mục tiêu thân thiện với môi trường
Trong
quá trình trao đổi với Anh Nguyễn Hồng Tiến – Giám đốc HTX Du lịch sinh
thái dệt lụa Hồng Tiến và Anh Nguyễn Tiến Quảng – Phó giám đốc HTX,
chúng tôi cảm nhận rõ nhịp đập đầy nhiệt huyết của những trái tim yêu
nghề và mong muốn bảo tồn, phát huy những tinh hoa của làng nghề cho thế
hệ sau. Bên cạnh niềm vui khi sản phẩm do chính bàn tay mình làm ra
ngày càng được ưa chuộng, mang lại hiệu quả kinh tế cao và ổn định,
người dân Mộc Nam nói chung mà đặc biệt là những thành viên của HTX dệt
lụa Hồng Tiến nói riêng vẫn còn nhiều trăn trở. Quả thực, thương hiệu
lụa Nha Xá với những sản phẩm lụa tơ tằm chất lượng cao, mẫu mã, màu sắc
và hoa văn vô cùng phong phú, độc đáo vẫn chưa phát triển xứng tầm với
nội lực mà làng nghề đang sở hữu. Chính vì vậy những người đứng đầu HTX
Hồng Tiến rất mong mỏi được đầu tư xây dựng “Chợ lụa” - nơi mỗi hộ gia
đình đang theo nghề dệt lụa truyền thống có thể trưng bày sản phẩm của
mình tại các gian hàng… đồng thời có những khu trải nghiệm riêng cho
khách tham quan, qua đó tạo không khí đặc trưng của làng nghề giúp du
khách có thể dễ dàng cảm nhận, hòa vào không gian làng nghề hàng trăm
năm tuổi, đưa thương hiệu lụa Nha Xá bay cao, bay xa hơn nữa.
Lụa Nha Xá được dệt từ sự kỳ công, tỉ mỉ của những người thợ dệt
“Để
phát triển bền vững theo quy mô làng nghề, vấn đề môi trường, xử lý
nước thải là rất quan trọng. Dù đã có hộ sản xuất mạnh tay chi hàng trăm
triệu đồng để xây dựng hệ thống xử lý nước thải nhưng người dân nơi đây
vẫn luôn mơ ước có một nhà máy xử lý nước thải quy mô, hiện đại sẽ được
đầu tư hoạt động, để môi trường cảnh quan luôn xanh – sạch – đẹp. Để
làm được điều này, rất cần sự quan tâm hỗ trợ của chính quyền địa
phương, các cơ quan chuyên môn và sự kết nối của các doanh nghiệp” – Anh
Nguyễn Tiến Quảng – Phó giám đốc HTX Du lịch sinh thái dệt lụa Hồng
Tiến chia sẻ.
Hệ thống xử lý nước thải trị giá 650 triệu đồng của một thành viên HTX tự đầu tư, tuy nhiên vẫn còn dừng lại ở mức cơ bản.
Mong
rằng những tâm tư, trăn trở và mong ước chính đáng của những người thợ
dệt Nha Xá sẽ sớm được tháo gỡ, để làng nghề tiếp tục phát huy nội lực
sẵn có, đưa tấm lụa truyền thống kết nối đến một tương lai thịnh vượng.
Nguồn: vietnamhoinhap.vn