Tài nguyên du lịch tự nhiên của Hà Nam được đánh giá là
khá phong phú, đa dạng và tương đối đặc thù. Địa hình nơi đây tạo nên
các cảnh quan thiên nhiên đặc sắc với các thắng cảnh nổi tiếng như Hồ
Tam Chúc, Ngũ Động Sơn, Bát Cảnh Tiên... Đặc biệt hệ thống sông hồ dày
đặc với cảnh đẹp thơ mộng của sông Hồng, sông Đáy, Núi Đọi-Sông Châu,…
cùng với hệ sinh thái nông nghiệp vùng chiêm trũng điển hình là những
nét độc đáo, riêng có của Hà Nam.
Đánh thức tiềm năng
Cách đây khoảng hơn 10 năm, khu vực Tam Chúc-Ba Sao (huyện Kim Bảng)
được biết đến là vùng núi đá vôi ngập nước còn rất hoang sơ, hẻo lánh
với nhiều khu đầm lầy lau sậy bị bỏ hoang, dân cư thưa thớt. Là người
sinh ra và lớn lên tại vùng đất này, bà Nguyễn Thị Hoa, 75 tuổi chia sẻ:
So với trước đây, Tam Chúc-Ba Sao bây giờ đổi thay rất nhiều. Trước
đây, nhắc đến Ba Sao nhiều người nghĩ ngay đến sự hẻo lánh, xa xôi, cách
trở về đường đi và những khu vực sình lầy ngập nước quanh năm. Người
dân chỉ cấy được một vụ lúa ăn chắc còn một vụ bấp bênh. Đời sống nhân
dân ngày ấy khó khăn, thiếu thốn đủ bề. Nhưng mấy năm trở lại đây, khi
Khu du lịch trọng điểm quốc gia Tam Chúc được đầu tư xây dựng và đi vào
hoạt động, đời sống của nhân dân trong vùng đã thay đổi từng ngày. Hạ
tầng giao thông được đầu tư, du lịch, dịch vụ phát triển, nhiều con em
chúng tôi được nhận vào làm việc tại Khu du lịch Tam Chúc, các cháu được
ở gần nhà lại có thu nhập ổn định. Vì thế, người dân đồng tình ủng hộ
việc di dời về nơi ở mới nhường đất cho khu du lịch.
Tạo hóa cho Hà Nam một Tam Chúc nhiều tiềm năng du lịch, dịch vụ,
quan điểm của lãnh đạo tỉnh là xây dựng và phát triển Khu du lịch quốc
gia Tam Chúc theo hướng xanh, bền vững. Vì vậy, nơi đây được đầu tư xây
dựng trở thành khu du lịch dịch vụ sinh thái, toàn bộ diện tích thiên
nhiên được bảo tồn, trong đó có rừng phòng hộ, rừng nguyên sinh, khu núi
đá, đàn voọc mông trắng… Những khu vực khai thác, chế biến khoáng sản
không phù hợp đã chấm dứt hoạt động hoặc di chuyển để bảo đảm môi
trường, phát triển sinh thái.
Với thế lưng dựa vào núi, mặt nhìn ra hồ nước, chùa Tam Chúc được
đánh giá là ở vị trí phong thủy rất đặc biệt “tiền lục nhạc, hậu thất
tinh”. Hiện tại, các hạng mục chính là điện Tam Thế, điện Pháp Chủ, điện
Quan Âm, cổng Tam Quan, Phòng họp quốc tế, các tòa tháp, chùa cổ Ba
Sao, các khu khách xá đã được hoàn thành và đón du khách thập phương. Hồ
nước ngọt phía trước chùa là một trong những hồ nước tự nhiên rộng nhất
Việt Nam, với dãy núi đá vôi bao bọc quanh lòng hồ. Nhìn ra giữa lòng
hồ phía trước chùa có sáu quả núi nhỏ (tiền lục nhạc) nhô lên, in hình
bóng nước. Dân gian lưu truyền sự tích về sáu quả núi gọi là “lục nhạc”,
biểu trưng cho địa thế đẹp của vùng địa linh sơn thủy hữu tình. Cùng
với đó là một làng Việt cổ được xây dựng và bảo tồn ngay trên không gian
của lòng hồ như mái đình cổ, chùa cổ để nhân dân và du khách đến và cảm
nhận được cảnh sinh hoạt truyền thống của một vùng nông thôn Bắc Bộ
xưa.
Từ khi Khu du lịch Tam Chúc bắt đầu mở cửa đón khách (năm 2019), Hà
Nam đã trở thành một trong những điểm đến mới hấp dẫn, thu hút đông đảo
khách du lịch đến tham quan. Đến nay, Khu du lịch Tam Chúc cơ bản đáp
ứng các tiêu chí của một khu du lịch quốc gia. Với hệ thống cơ sở vật
chất kỹ thuật đồng bộ, sản phẩm du lịch chất lượng cao, hình thành
thương hiệu khu du lịch, có đóng góp quan trọng đối với phát triển kinh
tế-xã hội của địa phương và cùng với các cụm du lịch phụ cận trở thành
trung tâm du lịch hấp dẫn của vùng đồng bằng sông Hồng, duyên hải Đông
Bắc và cả nước. Phấn đấu đến năm 2025, Khu du lịch Tam Chúc đón hơn 3,5
triệu lượt khách, nâng tổng số khách du lịch đến Hà Nam đạt khoảng 5
triệu lượt khách/năm, doanh thu du lịch đạt khoảng 6.000 tỷ đồng. Tạo
việc làm cho khoảng 3.000 lao động, trong đó có khoảng 1.000 lao động
trực tiếp.
Phát triển du lịch bền vững
Thực hiện Nghị quyết số 08/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển du
lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tỉnh Hà Nam đã và đang cụ thể hóa
Nghị quyết số 12 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa 20 về đẩy mạnh
phát triển thương mại-dịch vụ, trọng tâm là du lịch và dịch vụ logistics
tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Trong đó, lấy
du lịch làm cơ sở, động lực để thúc đẩy phát triển dịch vụ-thương mại.
Đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng kết hợp với du
lịch tâm linh; thu hút các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư có năng
lực, uy tín, thương hiệu đầu tư các chuỗi du lịch nghỉ dưỡng, du lịch
sinh thái, vui chơi giải trí, thể thao; phát huy sức mạnh cộng đồng dân
cư trong phát triển thương mại-dịch vụ, gắn với bảo tồn và phát huy các
giá trị văn hóa, xây dựng nếp sống văn minh đô thị, giữ gìn cảnh quan,
bảo vệ môi trường.
Xác định phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, nâng
cao tỷ trọng trong cơ cấu kinh tế của tỉnh, Hà Nam đã và đang triển khai
các giải pháp cụ thể. Đó là đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật,
các quy định của Nhà nước về du lịch nhằm nâng cao nhận thức về phát
triển du lịch. Triển khai thực hiện hiệu quả các quy hoạch, đề án, dự án
đã được phê duyệt, trọng tâm là Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch
tỉnh Hà Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050; Quy hoạch tổng thể phát triển
Khu du lịch quốc gia Tam Chúc, tỉnh Hà Nam đến năm 2030; rà soát, điều
chỉnh, xây dựng quy hoạch các khu, điểm có tiềm năng phát triển du lịch
trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện để thu hút đầu tư xây dựng, cải tạo hệ
thống kết cấu hạ tầng du lịch. Tuyên truyền, xây dựng hình ảnh Hà Nam là
“điểm đến hấp dẫn” đối với du khách. Tiếp tục hình thành và nâng cao
chất lượng các sản phẩm du lịch chủ yếu; hình thành một số sản phẩm mang
tính đặc trưng của Hà Nam tại Khu du lịch quốc gia Tam Chúc, chùa Long
Đọi Sơn, đền Trần Thương, từ đường Nguyễn Khuyến, quê hương Nam Cao…
Đồng thời, xây dựng lộ trình liên kết hợp tác với các tỉnh lân cận và
các trung tâm du lịch lớn trong nước để xây dựng tuyến du lịch liên
tỉnh, liên vùng.
Sau hơn hai năm, ngành du lịch cả nước gặp khó khăn do phải ứng phó
với dịch Covid-19, từ giữa tháng 3/2022 khi Chính phủ cho phép ngành du
lịch mở cửa trở lại, du lịch Hà Nam có nhiều dấu hiệu hồi phục. Hà Nam
đã đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến thu hút khách đến với các khu,
điểm du lịch có sức hấp dẫn du khách, như Khu du lịch quốc gia Tam Chúc,
đền Trần Thương, đền Lảnh Giang… Việc Hà Nam được chọn là địa điểm tổ
chức môn thi đấu Futsal nam, nữ của SEA Games 31 chính là dịp để tỉnh
quảng bá và đón bạn bè quốc tế đến với du lịch Hà Nam. Chỉ tính riêng
trong bốn tháng đầu năm 2022, ngành du lịch Hà Nam đã đón gần một triệu
lượt khách du lịch, doanh thu đạt hơn 600 tỷ đồng, trong đó, khách quốc
tế trở lại tỉnh đạt hơn 38 nghìn lượt người.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Nam Nguyễn Anh Chức, cho biết:
Tỉnh xác định phát huy tiềm năng du lịch, dịch vụ là nhiệm vụ của cả hệ
thống chính trị và của toàn xã hội, gắn với phát triển kinh tế, nâng cao
đời sống nhân dân và phát triển con người. Phát triển du lịch theo
hướng chuyên nghiệp, bền vững, có trọng tâm, trọng điểm trên cơ sở phù
hợp tiềm năng, thế mạnh của từng vùng. Hà Nam chủ động giải phóng mặt
bằng để sẵn sàng quỹ đất sạch đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư quy mô lớn
phục vụ phát triển du lịch nghỉ dưỡng. Xây dựng danh mục, ban hành cơ
chế chính sách ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư phát triển
loại hình du lịch sinh thái, khai thác các giá trị di sản văn hóa, văn
hóa ẩm thực, làng nghề gắn với phát triển du lịch. Chú trọng công tác
phát triển nguồn nhân lực du lịch.
Làm sao để khai thác hiệu quả nhất các tiềm năng du lịch, tăng sức
hấp dẫn các sản phẩm du lịch sẵn có thu hút du khách luôn là sự trăn trở
của những người làm du lịch Hà Nam. Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du
lịch tỉnh Hà Nam, Mai Thành Chung chia sẻ: Để tạo cơ sở hành lang pháp
lý để thu hút người dân, doanh nghiệp đầu tư phát triển du lịch, Sở đã
chủ động phối hợp với các sở, ngành, địa phương tham mưu UBND tỉnh xây
dựng các quy hoạch, đề án, dự án phát triển du lịch; phối hợp quản lý
việc thực hiện các quy hoạch, đề án, dự án bảo đảm chặt chẽ, đúng quy
định; chủ động rà soát, bổ sung cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích,
thu hút đầu tư vào các khu, điểm du lịch của tỉnh, trọng tâm là Khu du
lịch Tam Chúc. Tiếp tục khai thác hiệu quả những thắng cảnh mà thiên
nhiên ưu đãi, cùng với xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng mang dấu ấn
địa phương, tăng cường liên kết hợp tác, đẩy mạnh công tác truyền thông
quảng bá… Chú trọng phát triển các sản phẩm du lịch có thế mạnh, đặc
trưng, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch cộng đồng.